Unieke vondst van Golden Glow schijnwerpers

Nagenoeg alle NZH-motorrijtuigen waren op de koppen voorzien van grote schijnwerpers van de Amerikaanse fabrikant Golden Glow. Historisch Genootschap De Blauwe Tram is op een bijzondere manier in het bezit gekomen van een grote collectie van deze schijnwerpers.

‘s Middags werden wij telefonisch benaderd door een amateur-historicus uit Rijnsburg, die vertelde dat hij in de regio situaties op de gevoelige plaat vastlegt die op termijn verdwijnen. Diezelfde dag bevond hij zich in de omgeving van Oegstgeest waar binnenkort villa’s worden gebouwd en waartoe onder meer verscheidene opstallen moeten verdwijnen. Zo kwam deze fotograaf bij een loods met een paar afvalcontainers. In een ervan ontdekte hij verscheidene “koplampen” tussen allerlei schroot. De eigenaar van de loods vertelde dat deze lampen afkomstig waren van de Blauwe Tram…

Na sluiting van de werkplaats Rijnsburg in 1961 had hij diverse materialen en onderdelen overgenomen. Zijn loods, die nu ook zal moeten verdwijnen, was zelfs voor een deel opgetrokken uit bakstenen, afkomstig van deze NZH-werkplaats. “Onze” fotograaf is na thuiskomst direct via internet gaan zoeken met de bedoeling dit erfgoed veilig te laten stellen en kwam via de website www.blauwetram.nl bij ons uit.

Hoewel het aanvankelijk een bijna ongelofelijk verhaal leek, werd toch spoorslags actie ondernomen. Bij een van de containers konden wij onze ogen nauwelijks geloven: eenentwintig schijnwerpers! De meeste waren beschadigd door de zware metalen voorwerpen die er overheen waren gedumpt. Wij kregen toestemming om de schijnwerpers mee te nemen, evenals vier extra glazen reflectoren, zelfs nog in origineel pakpapier. Veertien schijnwerpers waren nog voorzien van een stekker en op verscheidene exemplaren was met krijt het rijtuignummer geschreven, namelijk afkomstig van materieel serie A 250. Na opheffing van de NZH-tramlijn Amsterdam-Zandvoort in 1957 zijn deze schijnwerpers kennelijk als reserve overgebracht van de remise Leidsevaart in Haarlem naar de werkplaats Rijnsburg. Deze conclusie komt overeen met onze ervaring, die wij opdeden in het najaar van 1961 toen de werkplaats Rijnsburg na opheffing van het trambedrijf was gesloten.
Met een Traction Avant van een kennis zijn wij naar Rijnsburg gereden. Dit naar aanleiding van een tip van de bekende Blauwe Tramliefhebber Hans van Engelen.
Hij had voor tien gulden het archief van de werkplaats opgekocht. Hans wist ons te vertellen dat in die werkplaats nog een reserve kopdeur van een tramrijtuig zou staan…

Omdat de voordeur van de werkplaats open stond zijn we naar binnen gegaan. In een vrijwel lege en verlaten werkplaats kwamen we NZH-directeur Jan Jurrissen tegen. Hij vroeg ons naar het doel van onze aanwezigheid. De kopdeur bleek spijtig genoeg verdwenen, maar hij liet ons wel een ruimte zien waar een hoeveelheid zittingen tot aan het plafond lagen opgetast.

Aangezien de sloper die dag niet aanwezig was, raadde hij ons aan de volgende dag terug te komen, voor het geval wij belangstelling zouden hebben voor deze bankonderdelen. Na het verlaten van de werkplaats hebben wij ons strategisch opgesteld en afgewacht tot de heer Jurrissen met de directieauto was vertrokken.
Daarna hebben wij onze auto voor de werkplaats geparkeerd en volgeladen met zoveel mogelijk zittingen, leer en pluche, een- en tweepersoons.

Op de onderkant van die zittingen stonden ook materieelnummers van de tramlijn Amsterdam – Zandvoort, eveneens afkomstig van de Leidsevaart en als reserve-onderdelen in 1957 naar Rijnsburg overgebracht. Boze tongen hebben die actie destijds gekwalificeerd als “de bankroof van Rijnsburg”. De daar nog achtergebleven zittingen zullen net als het rollend materieel in rook zijn opgegaan. Zoals het er nu naar uitziet zal het geruime tijd vergen om de verkregen schijnwerpers te restaureren. In elk geval zullen wij uit historisch perspectief een enkel exemplaar in de huidige toestand laten.

Uit de collectie van het Historisch Genootschap